Her müzik eserinin janrına, temposuna ve hareketlerine bağlı olarak kulağınıza farklı geldiğine herhalde dikkat etmişinizdir. Mesela hafif yaz yağmuru manzarasını andıran piyes kulağınıza neşeli gelmekte, sanki her nota piyanistin parmakları altından « zıplayarak » hayalinizde gereken resmi oluşturmanıza yardımcı olmaktadır. Narin bir « ninni » melodisi ise kulağınıza yumuşak ve yanık gelmekte, sanki her nota bir öncekinden çıkıp akmakta. Aynı enstrümanda o kadar farklı ses elde etme nasıl mümkün olabiliyor?

Sır ses elde etme ( çıkarma) yöntemlerinin farklılığındadır. Eğer bir klavyeye sert, kesik – kesik, kısa -kısa basarak çalarsak ses de buna bağlı olarak kesik ve kısa çıkar. Bu tür çalma şekline «staccato» denir. Staccato çalış çalınacak notanın üstüne ya da altına nokta koyularak belirlenir. Staccato daha fazla keskin, hızlı eserlerde çalınır:  hareketli halk danslarında, neşeli çocuk şarkılarında ve piyeslerde.

Staccato’nun  karşılığı olarak da başka çalma yöntemi legato (bağlı çalış) bulunmaktadır. Legato da sesler kesintisiz, akışkan bir hat gibidir, melodi sanki sel gibi akıp gitmekte. Böyle ses elde etmek (çıkartmak) şu şekilde mümkün olabiliyor: her tuş bir sonraki tuşa basıldığı anda bırakılmakta. Böylelikle melodiyi çalarken ses kesintisiz çıkmaktadır. Nota yazımında Legato çalış, notalar birbirine bağ işareti ile bağlanarak gösterilir.  Bağ işareti notaların üstüne olduğu gibi notaların altına da yazılır, iki veya daha fazla notayı birleştirebilir. Legato yavaş, sakin eserleri güzelleştirir. Kulağımızda daha yumuşak hissetmemizi, gönlümüzü okşamalarını sağlar.

Piyanodan farklı ses almak için başka bir enteresan yöntemi de vardır. Bu yöntemde piyano ses perdesine bağlı olarak ya çan (zil) sesinin birbirine geçişini anımsatmakta, ya da trampet sesini veya şiddetli gök gürlemesini anımsatmakta. Böyle bir efekt iki notanın hızlı şekilde çalınmasıyla sağlanabilmekte. Bu çalma yöntemine «tremolo» denir, yazılı olarak da iki notanın altına «tr» işareti yazılarak ifade edilir. Uzunluk bakımından bu iki nota bir nota gibi ses vermektedir. Böyle ifade gücünü artırıcı vasıtalarla klasik piyano eserleri, halk türküleri, vokal partilerine eşlikler de zenginleştirebilinir.

Sıkça legato, staccato ve tremolo vasıtalarını bir eserde de görebiliriz. Bu vasıtalar seslendirmeyi hissedilir şekilde zenginleştirir, eseri daha canlı ve güçlü hale getirir.

Tags :
Share This :
Scroll to Top